PTSD u personelu wojskowego i weteranów zwykle jest bardzo ciężki w przebiegu oraz trudny w psychoanalizie, na szczęście istnieją rozwiązania farmakologiczne, które mogą pomóc w wieloaspektowych objawach.
Zespół stresu pourazowego (PTSD) jest stanem wieloaspektowym, którego leczenie stanowi poważne wyzwanie. Pacjenci z PTSD doświadczają szeregu objawów, w tym koszmarów sennych i retrospekcji, unikają bodźców związanych z traumą, doświadczają katastroficznych myśli lub uczuć oraz zwiększonego pobudzenia i reaktywności.
PTSD występuje powszechnie w populacji ogólnej; szacuje się, że 6,4% dorosłych w Stanach Zjednoczonych doświadczy tego zaburzenia w ciągu swojego życia. Weterani którzy brali udział w działaniach wojskowych są jeszcze bardziej narażeni na PTSD. Według amerykańskiego Departamentu ds. Weteranów od 11% do 20% weteranów wojen w Iraku i Afganistanie jest co roku diagnozowanych.
Podobna sytuacja występuje w większości armii świata, dlatego medycyna ciągle stara się opracować skuteczny schemat leczenia chorych na PTSD. Leczenie weteranów wojennych może być wyzwaniem, jednak pojawia się coraz więcej badań wskazujących właściwy program leczenia.
Antydepresanty na front!
Obecnie zaleca się rozpoczynać leczenie pacjenta cierpiącego na zespół stresu pourazowego od inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI). Obecnie z tej grupy jedynymi oficjalnie zatwierdzonymi lekami są Paroksetyna i Sertralina, jednak badania sugerują ze pozostałe SSRI również mogą mieć zastosowanie w łagodzeniu objawów zespołu.
Inne leki przeciwdepresyjne, które okazały się obiecujące w zmniejszaniu objawów PTSD, to inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Badania sugerują jednak, że leki te mogą być mniej skuteczne w zmniejszaniu objawów pobudzenia, potencjalnie ze względu na ich zdolność do podwyższania poziomu noradrenaliny. Atypowe leki przeciwdepresyjne, takie jak mirtazapina, mogą pomóc w poprawie snu u pacjentów.
Inne leki brane pod uwagę w leczeniu PTSD.
Kilka niewielkich badań, w tym jedno, które ukazało się w American Journal of Psychiatry w 2013 r., Popiera stosowanie prazosyny – antagonisty receptora alfa1-adrenergicznego – w celu rozwiązania problemu koszmarów sennych i innych lęków nocnych u chorych. Jednak w większym badaniu, które koncentrowało się wyłącznie na wynikach u weteranów, stwierdzono, że prazosyna nie była bardziej skuteczna niż placebo w poprawianiu jakości snu i zmniejszaniu koszmarów sennych u weteranów z zespołem stresu pourazowego.
Obecnie prowadzone są badania nad zastosowaniem ketaminy jako szybko-działającego środka terapeutycznego. Badanie pilotażowe przeprowadzone na populacji ogólnej wykazało bardzo obiecujące wyniki. Jeśli uda się powtórzyć te wyniki w kolejnych badaniach, będzie to bardzo dobra wiadomość dla weteranów ciepiących na zespół stresu pourazowego.
Bardzo często PTSD wiąże się z występowaniem zaburzeń towarzyszących, takich jak depresja, zaburzenia lękowe oraz uzależnienie. Opisane powyżej leki mają przez to dodatkowy pozytywny efekt w postaci leczenia wyżej wspomnianych zaburzeń. Niestety farmakoterapia stosowania w leczeniu zespołu stresu pourazowego nie jest w stanie pomóc osobom uzależnionym. Na szczęście istnieją skuteczne terapie dla osób uzależnionych od alkoholu czy też opioidów, dlatego warto traktować leczenie tych zaburzeń kompleksowo.
Jakich leków należy unikać?
Przeprowadzono badania wskazujące na niską skuteczność leków przeciwpsychotycznych w leczeniu tego zaburzenia. Podobnie niskie wyniki uzyskały w badaniach benzodiazepiny. Badania wykazały również, że długotrwałe stosowanie benzodiazepin może pogorszyć objawy choroby i ogólny stan pacjenta cierpiącego z powodu PTSD. Udowodniono również, że duże dawki benzodiazepin podawane zaraz po traumatycznych wydarzeniach zwiększają ryzyko rozwoju zespołu stresu pourazowego (1).
Farmakologia zawsze w parze z psychoterapią.
Wiele wytycznych dotyczących leczenia, w tym wytyczne dotyczące praktyki klinicznej VA / DoD, zaleca psychoterapię jako leczenie pierwszego. Takie terapie obejmują między innymi terapię przetwarzania poznawczego, terapię o przedłużonej ekspozycji i terapię skoncentrowaną na teraźniejszości (2).
Chociaż obecnie nie wykazano, że łączenie farmakoterapii i psychoterapii prowadzi do poprawy odpowiedzi terapeutycznej w przypadku tego zaburzenia, można założyć, że tak samo jak w przypadku leczenia depresji i zaburzeń lękowych, leczenie farmakologiczne może zmniejszyć ciężar objawów pojawiających się podczas sesji psychoterapii.
Źródła:
- Abdallah CG, Averill LA, Akiki TJ, Raza M, Averill CL, Gomaa H, et al. The Neurobiology and Pharmacotherapy of Posttraumatic Stress Disorder. Annual Review of Pharmacology and Toxicology. 2019;59(1):171-89.
- Lee DJ, Schnitzlein CW, Wolf JP, Vythilingam M, Rasmusson AM, Hoge CW. Psychotherapy Versus Pharmacotherapy For Posttraumatic Stress Disorder: Systemic Review And Meta-Analyses To Determine First-Line Treatments. Depression and Anxiety. 2016;33(9):792-806.
