Nowe badanie, prowadzone przez zespół neurologów z Uniwersytetu w Cambridge, wykazało, że apatia a nie jak wcześniej sądzono depresja jest ważnym wczesnym markerem demencji.
W zeszłym roku rygorystyczne badanie przeprowadzone przez zespół międzynarodowych badaczy dostarczyło jedne z najsilniejszych jak dotąd dowodów potwierdzających hipotezę, że nawracające epizody depresyjne są jedną z pierwszych klinicznych oznak pogorszenia funkcji poznawczych.
Nadal jednak trwa debata na temat tego, czy związek między depresją a demencją jest przyczynowy. Nowe badania sugerują, że debata i niezgodne dane występujące w ubiegłorocznym badaniu mogą być powodowane tym, że w wielu branych pod uwagę badaniach klinicznych traktowano apatię jako objaw depresji a nie osobny stan.
„Przeprowadzono wiele sprzecznych badań dotyczących związku między depresją w późnym okresie życia a demencją”, mówi główny autor badania Jonathan Tay. „Nasze badanie sugeruje, że może to częściowo wynikać z powszechnej skali depresji klinicznej, która nie rozróżnia depresji od apatii.”
Apatia i depresja są często ze sobą powiązane, ale są to odrębne stany neuropsychiatryczne. Apatia wyróżnia się ograniczeniem zachowań zorientowanych na cel oraz upośledzeniem motywacyjnym. Możemy wyczytać z artykułu z 2019 roku opublikowanego przez Luce Di Santo, pielęgniarkę naukowa w King’s College Hospital. Sugeruje w nim ona, że błędna diagnoza tych dwóch stanów może prowadzić do negatywnych wyników leczenia.
„Łatwo jest myśleć o apatii jako granicy między lenistwem a depresją”, pisze Di Santo, „traktując je jako część tego samego kontinuum. Warto wziąć pod uwagę, że depresja może powodować apatię, ale nie wszyscy pacjenci z depresją są apatyczni i nie wszyscy pacjenci z apatią są w depresji ”.
Aby zbadać to szczególne rozróżnienie między apatią a depresją oraz ich związek z demencją, badacze przyjrzeli się dwóm niezależnym kohortom z mikroangiopatią mózgową (SVD), w sumie ponad 450 osobników. SVD jest częstym schorzeniem związanym z wiekiem i jest główną przyczyną otępienia naczyniowego, dlatego obserwowanie pacjentów z SVD przez kilka lat przed rozwinięciem się otępienia zapewnia dobry wgląd w najwcześniejsze przedkliniczne objawy pogorszenia funkcji poznawczych.
Przekonujące wyniki ujawniły, że u osób z wyższymi wyjściowymi poziomami apatii lub rosnącymi poziomami apatii w czasie ryzyko wystąpienia demencji było znacznie wyższe. Co ciekawe, wyniki nie wykazały podobnej korelacji między depresją a demencją, nawet gdy z czasem wskaźnik depresji u pacjenta rósł.
Oznacza to, że apatia sama w sobie nie jest czynnikiem ryzyka demencji, ale raczej wczesnym objawem uszkodzenia sieci istoty białej …
Potwierdzając hipotezę, że apatia jest wczesnym objawem pogorszenia funkcji poznawczych, naukowcy odwołują się do ostatnich badań MRI, w których stwierdzono, że SVD uszkadza określone sieci istoty białej związane z motywacją i zdrowymi funkcjami poznawczymi. Sugeruje to, że w miarę postępu SVD wczesny etap neurodegeneracji przed otępieniem może objawiać się w zachowaniach apatycznych.
„To sugeruje, że apatia sama w sobie nie jest czynnikiem ryzyka demencji, lecz raczej wczesnym objawem uszkodzenia sieci istoty białej” – napisali naukowcy w badaniu. „Rzeczywiście, ostatnie prace teoretyczne sugerują, że niektóre objawy apatii są synonimem określonego deficytu poznawczego. W takim przypadku apatia może objawiać się wcześnie jako zmniejszenie uwagi na bodźce nagradzające, a następnie jako niezdolność do uczenia się lub zapamiętywania.”
Dane kontrolne z tego badania obejmują tylko pięć lat, dlatego konieczne są więcej danych obejmujących dłuższe ramy czasowe, aby lepiej ustalić związek między apatią a demencją. Niemniej jednak Tay wskazuje, że postępująca apatia może być użytecznym sposobem identyfikacji wczesnych stadiów demencji wśród osób starszych.
Treść badania została opublikowana na łamach Journal of Neurology, Neurosurgery, & Psychiatry.
Źródło: University of Cambridge za pośrednictwem Eurekalert
